Waarin verschilden Calvijns ideeën van die van Erasmus?

In deze blogpost zal ik de verschillen uitleggen in de denkbeelden van Erasmus en Calvijn.

Erasmus werd op 27 oktober 1469 geboren in Rotterdam. Hij stierf in Bazel op 12 juli 1536  Hij was een humanist en de grootste geleerde van de noordelijke Renaissance. Hij was de eerste redacteur van de het Nieuwe Testament en een belangrijk figuur in de patristiek en de klassieke literatuur.[1]

Erasmus streef naar een middenweg. Ondanks het feit dat hij sympathiek stond tegenover Luther en zelf ook kritiek had op de katholieke Kerk, bleef hij toch katholiek. Zijn ideaal was eenheid binnen de gehele christelijke gemeenschap.[2]

Toch verweten tegenstanders van de reformatie Erasmus dat hij het begin heeft gemaakt tot de reformatie. Hij zou de keuze voor Luther om zijn 95 stellingen op de kerkdeur van Wittenberg te zetten, veroorzaakt hebben.[3]

In Erasmus’ ‘De libero arbitrio diatribe sive collatio’ (collatie over de vrije wil) stond hij kritisch tegenover de leer van Luther over de verlossing van de mens. Luthers leer omtrent dit onderwerp is te vergelijken met de die van Calvijn. Erasmus was van mening dat deze leer de rol van de vrije wil van de mens onderschat tegenover de rol van de goddelijke genade.

Zowel reformatoren als rooms-katholieken bleven kritiek op Erasmus houden.

Erasmus pleitte vooral voor wederzijdse tolerantie tussen de vele ideeën en opvattingen.[4]

Calvijn was net zoals Erasmus tegen het verbranden op de brandstapel van ketters (wat te merken was in de zaak tegen de ketter Servet die verbrand werd. Calvijn vond dit toen een te zware straf.), maar hij sloot zich wel aan bij de reformatie. In zijn ‘Traktaat over de relikwieën’ distantieerde hij zich duidelijk van de roomsgetrouwen, wat aanduidt dat hij de eenheid minder belangrijk vond dan Erasmus.

Echter, als Erasmus spreekt over tolerantie doelt hij op de vrijheid van ideeën en wetenschap. Hij heeft het dus niet zozeer over de vrijheid voor het individu. Voor Joden wijst Erasmus deze vrijheid zelfs af.[5]

Het grootste verschil was dus het idee van de eenheid en naastenliefde. Erasmus wilde de eenheid binnen de Kerk bewaren en vond dat reformatoren zoals Luther en Calvijn te hard van stapel liepen. Ook wees Erasmus het idee van (dubbele) predestinatie, (dus het idee van voorbeschikking) af.[6] Erasmus doel was de Kerk te hervormen, maar de eenheid te bewaren. Er zou in zijn ideale wereld één katholieke, hervormde kerk bestaan.[7]

Waarin verschilden zijn ideeën van die van Luther?

---

[1] (Tracy, 2015)

[2] (Tracy, 2015)

[3] (Desiderius Erasmus, 2015)

[4] (Desiderius Erasmus, 2015)

[5] (Desiderius Erasmus, 2015)

[6] (Desiderius Erasmus, 2015)

[7] (Panhuysen, 2007)